بـــــــه نـــــام خـــــــدا
کاربرد دیود به همراه انواع دیود : این جلسه قراره در مورد دیود یه سری توضیحات بدم ؛ زیاد نمیخواد روی انواع دیود تمرکز کنید چون فعلا زیاد بدردتون نمیخوره ؛ یه دیود معمولی یه دیود زنر یه دیود نوری یا همون LED فعلا به درد ما میخورن ؛ با بقیشون فعلا کاری نداریم.
دیود : دیود قطعه ای است که ازیک طرف برق را عبور می دهد و از یک طرف عبور نمی دهد و انواع مختلفی دارد و هرنوع نیز کاربرد خاصّی دارد.
اگه دیود رو طوری در مدار قرار بدیم که ازش جریان عبور کنه میگیم بایاس مستقیم است اگر جریان ازش عبور نکنه میگیم بایاس معکوس است.(نحوه وصل کردن دیود در مدار=بایاس)
برای این که دیود شروع به کار کند باید یه حداقل ولتاژی روش اعمال بشه که بهش میگن ولتاژ آستانه.
دیود ها یه حداکثر ولتاژی رو میتونن تحمل کنن که بهش میگن ولتاژ شکست.(یعنی اگه از این مقدار بیشتر بهش ولتاژ بدی میسوزه. به همین راحتی و به همین....
دیود چیست ؟
دیود قطعه ای است که ازیک طرف برق را عبور می دهد و از یک طرف عبور نمی دهد و انواع مختلفی دارد و هرنوع نیز کاربرد خاصّی دارد.
بایاس چیست و انواع آن ؟
نحوه وصل کردن منبع ولتاژ به دیود را بایاس کردن دیود می گویند.
۱) بایاس مستقیم :
اگر قطب + دیود به قطب + منبع ولتاژ و اگر قطب - دیود به قطب - منبع ولتاژ وصل شود گوییم بایاس مستقیم است و اون وقت دیود جریان رو از خودش عبور میده.
۲) بایاس معکوس :
اگر قطب + دیود به قطب - منبع ولتاژ و اگر قطب - دیود به قطب + منبع ولتاژ وصل شود گوییم بایاس معکوس است و اون وقت دیود جریان رو از خودش عبور نمیده.
یه سری توضیحات مقدماتی ولی لازم :
۱) دیودها جریان الکتریکی را در یک جهت از خود عبور میدهند و در جهت دیگر در مقابل عبور جریان از خود مقاومت بالایی نشان میدهند.
۲) از لحاظ الکتریکی یک دیود هنگامی عبور جریان را از خود ممکن میسازد که شما با مستقیم بایاس کردن ، آنرا آماده کار کنید.
۳) مقدار ولتاژی که باعث میشود تا دیود شروع به هدایت جریان الکتریکی نماید ، ولتاژ آستانه نامیده میشود که چیزی حدود ۰٫۶ تا ۰٫۷ ولت میباشد.(یعنی تو بایاس مستقیم باید این حد اقل ولتاژ روی دیود اعمال شود تا دیون بتواند از خود جریان عبور دهد)
۴) هر دیود یه حد اکثر ولتاژی رو میتونه تحمل کنه و اگه بیشتر از اون بهش ولتاژ اعمال کنی میری هوا (میسوزه^_^) که به این ولتاژ ، ولتاژ شکست دیود میگن و اونو با VB نشان می دهند.
توجه : مقدار ولتاژ شکست دیود زنر از دیود معمولی خیلی بیشتره لذا از دیود زنر در بایاس معکوس استفاده میشه.(برای این که اگه ولتاژ زیاد از حد زیاد شد سریع نسوزه ولی اگه از دیود معمولی استفاده بشه در عرض سه سوت میسوزه ^_^)
۵) اگر دیود در جهت بایاس معکوس باشد جریان مدار خیلی کم بوده و همچنین با افزایش ولتاژ معکوس دو سر دیود جریان چندان تغییر نمی کند به همین علت به آن جریان اشباع دیود گویند.
انواع دیود
۱) دیود معمولی
۲) دیود اتصال نقطه ای
۳) دیود زنر
۴) دیود نور دهنده LED
۵) فتو دیود
۶) دیود خازنی ( واراکتور )
۷) دیود شاکلی
۸) دیود شاتکی
۹) پین دیود
۱۰) دیود تانل
دیود معمولی
از یک طرف برق را عبور می دهد و از یک طرف عبور نمی دهد
دیود اتصال نقطه ای
دیود های معمولی در بایاس معکوس ایجاد ظرفیت خازنی می کنند.(خودم هم نفهمیدم یعنی چی!!!)
اگر بخواهیم در فرکانس های بالا به کار می بریم ، به علت ظرفیت خازنی در بایاس معکوس ، جریان در مدار عبور می کند . چون در فرکانس های بالا مقاومت دیود کم می شود . برای جلوگیری از این کار از دیود اتصال نقطه ای استفاده می کنیم.
این نوع دیودها کاربردهای عمومی دارند ، ازاین دیودها می توان به عنوان: یکسوکننده ، محافظت کننده ، جداکننده و چندین مورد دیگر استفاده کرد، برای مثال برای یکسونمودن برق متناوب و تبدیل به برق مستقیم می توان از۱ الی ۴ دیود استفــــــاده کرد، یا برای جلوگیری از اشتباه وصل شدن برق مثبت و منفی در تغذیه دستگاه ها یا بردهای الکترونیکی می توان استفاده کرد یا برای مخلوط نشدن ۲ برق مستقیم در دستگاه یا بردها به طوری که دوبرق مستقیم از دو منبع تغذیه جداگانه داشته باشیم و به صورت همزمان این دو برق به دستگـاه یا برد وصل باشد تا هر کدام از برق ها از کار افتاد یا قطع شد، دستــــــگاه با برق دیگربه کارش ادامه داده و خللی در کار دستگاه یا برد بوجود نیاید.
دیود زنر
ولتاژی که دیود در بایاس مخالف ، شروع به هدایت می کند ، به ولتاژ زنر معروف است و با تنظیم نا خالصی می توان ولتاژ شکسته شدن پیوند ها را کنترل کرد
از دیود زنر برای ثابت نگهداشتن ولتاژ و مدارات حفاظتی استفاده می شود پس وظیفه آن تثبیت ولتاژ است.
دیود نوری یا LED
این دیود از دو نوع نیمه هادی P و N تشکیل شده است . هر گاه این دیود ، در بایاس مستقیم قرار گیرد و شدت جریان به اندازه کافی باشد ، دیود ، از خود نور تولید می کند.
فتو دیود
این دیود از دو نیمه هادی نوع P و N تشکیل می شود . با این تفاوت که محل پیوند P و N ، جهت تابانیدن نور به آن از مواد پلاستیکی سیاه پوشیده نمی باشد ، بلکه توسط شیشه و یا پلاستیک شفاف پوشیده می گردد تا نور بتواند با آسانی به آن بتابد . روی اکتر فتو دیود ها یک لنز بسیار کوچک نصب می شود تا بتواند نور تابانیده شده به آن را متمرکز کرده و به محل پیوند برساند .
عملکرد این دیود بستگی به نوری دارد که به آن می تابد و شکل آن متفاوت با دیود های دیگر است، شکل این دیود می تواند مثل دیود نوری یا همان LED باشد، یکی از کاربردهای این نوع دیود در سیستم های صوتی و تصویری در قسمت مکانیزم است، به طور مثال وقتی در یک ویدئو نوار موقع پخش به آخر می رسد، نور محوطه این دیود بهم می خورد و با عملکرد این دیود فرمان استپ یا عقب اجرا می شود.
دیود خازنی ( واراکتور )
این دیود از دو نیمه هادی نوع P و N تشکیل می شود . دیود خازنی در واقع دیودی است که به جای خازن بکار می رود و مقدار ظرفیت آن با ولتاژ دو سر آن رابطه عکس دارد.
این دیود حالت خازنی دارد و ازخاصیّت خازنی آن برای تغییرات فرکانس یا ثابت نگهـــداشتن فرکانس استفاده می شود، این دیود شبیه خازن متغیبر است و یکی از کاربردهای آن درگیرنده های رادیویی موج FMو تیونرهای تلویزیونی است.
دیود شاکلی
دیود معمولی از ۲ قطعه P و N تشکیل شده ولی دیود شاکلی از ۴ قطعه P و N تشکیل شده است این دیود مانند یک کلید عمل میکند به طوری که فرمان عملکرد آن با ولتاژ دو سر آن انجام می شود، وقتی ولتاژ دوسر آن به حدّ ولتاژ تعریف شده برسد به کارمی افتد این دیود درحالت قطع، ولتاژهای بالا را تحمّل می کند و درحالت هدایت جریان های بالایی را می تواند عبوردهد مثل ولتاژ ۴۰۰ ولت وجریان ۱۰۰ آمپر.
دیود شاتکی
سرعت قطع و وصل دیود شاتکی نسبت به دیود سلیکونی معمولی بیشتر است و در مداراتی که با ولتاژ کم و جریان زیاد کار می کنند کاربرد دارد ، ولتاژ شکست در دیود شاتکی ۰٫۲ ولت است در صورتیکه ولتاژ شکست دیود معمولی ۰٫۷ ولت است، بنابراین از دیود شاتکی در مداراتی با سوئیچینگ سریع استفاده می شود، شکل این دیود همانند دیودهای معمولی است منتها علائم روی بدنه و شماره های نوشته شده روی آن نشانگر مشخّصات دیود شاتکی است.
پین دیود
عملکرد این دیود با دیود معمولی فرق دارد، این دیود در فرکانس های بالا مورد استفاده قرار می گیرد، هنگامی که در فرکانس های بالا جریانی از آن عبور می کند، مقاومت آن نسبت به مقدار جریان عبوری کم و زیاد می شود یکی از موارد استفاده آن برای کنترل دامنه و فرکانس است.
دیود تانل
این دیود برخلاف دیودهای دیگر، در تغذیه معکوس جرایان را عبورمی دهد و درحالت تغذیه مستقیم اگر ولتاژ دوسر آن از حدّ مشخّصی بیشتر شود، جریان عبوری کاهش پیدا می کند، این دیود در مداراتی با فرکانس بالا و در مدارات نوسان ساز کاربرد دارد.
توضیح دیود زنر
برخلاف دیودهای معلومی که در بایاس معکوس، در منطقه ی شکست آسیب می بینند؛ دیود زنر طوری ساخته شده تا به صورت بایاس معکوس مورد استفاده قرار بگیره؛ وقتی ولتاژ دوسر دیود زنر ( در بایاس معکوس ) رو افزایش میدیم در یه ولتاژ خاصی دیگه دیود زنر ولتاژ دوسرش زیاد نمیشه و ثابت میشه و در عوض جریان عبوری ازش زیاد میشه.
لینک مفید : دیود زنر
تثبیت ولتاژ با دیود زنر
یه کاربرد دیود زنر تثبیت ولتاژ هستش، مثلا فک کنید میخواید ولتاژ باتری مدار رو با میکرو اندازه گیری کنید، مثلا باتری 12 ولت هستش خب میاین یه تقسیم ولتاژ میزنین و خروجی این تقسیم مقاومتی رو میدید به ADC میکرو و تمام ولی خب بهتره که یه دیود زنر 5.1 ولت ( یا 4.7 ولت) هم استفاده کنید تا ولتاژ خروجی تقسیم مقاومتی از 5.1 ولت بیشتر نشه تا پایه ADC میکرو آسیب نبینه، حالا اومدیم و موقع لحیم کاری مقاومتی با مقدار اشتباه لحیم کردیم ( تا اون معادلات تقسیم ولتاژمون درست از آب در نیاید و ولتاژ خروجی تقسیم مقاومتی بیشتر ا 5 بشه ) یا یه مقاومتی سوخت مثلا یا اتصال کوتاه شد یا هر چیز دیگه ای، اینجا دیود زنر اجازه نمیده که ولتاژ از 5.1 ولت بیشتر بشه و تا یه حدی مقاومت میکنه و اگه جریان زیادی ازش بگذره میسوزه و پایه ADC میکرو به GND وصل میشه.
توجه : استفاده از دیود زنر در تثبیت ولتاژ برای جریان های کم ( mA مثلا ) مناسب هستش، adc میکرو هم جریان زیادی مصرف نمیکنه چه چی در حدود چند میلی یا میکرو آمپر فک کنم هستش.
خب تو شکل زیر نمودار قرمزه منبع تغذیه ما هستش که بین 10- تا 10+ تغییر میکنه میبینید که یه مقاومت هم گزاشتم تا جریان زیادی از دیود زنر ( دیود زنر فوق 5.1 ولت هستش ) نگذره و دیود زنر نسوزه، ولتاژ دوسر دیود زنر ( نمودار سبز رنگ ) رو هم بینید که دیود زنر اجازه نداده ولتاژ دو سرش تقریبا از 5.1 ولت بیشتر بشه و تقریبا از 0.7- کمتر بشه.
حالا میایم از همین دیود زنر 5.1 ولت در محاسبه ولتاژ باتری مدارمون ( که در بالا 2 ساعت دربارش حرف زدم ) استفاده میکنیم.
خب فرض کنید باتری ما همون منبع VCC2 هستش که من فک کردم که 12 ولت هستش باتریم، حالا مثلا اومدیم و ما اشتباهی باتری 20 ولت گزاشتیم ( حواسمون نبود، و شونصد تا دلیل دیگه ) باید سر یه سوتی مدارمون داغون بشه؟ و مجبور بشیم میکرو رو عوض کنیم؟ چه کاریه میایم یه دیود زنر استفاده میکنیم تا سر این سوتی دیود زنر بسوزنه و نه پایه ADC میکرو ( تا مجبور نشیم میکرو رو عوض کنیم ) از نظر زمان تعیمرات و هزینه هم به صرفه تر هستش؛ در مدار بالا من فرض کردم منبع ام 12 ولت هستش و 2 ولت ممکنه زیاد یا کم بشه، با گزاشتن دیود زنر ببینید خروجی تقسیم ولتاژم ( خروجی دو سر دیود زنر / ولتاژ پایه ای که قراره به ADC میکرو داده بشه ) که همون نمودار قرمزه هستش چطور تغییر میکنه، من مقاومتا رو طوری تعیین کردم که ولتاژ حداکثر 12 ولت باتری تبدیل بشه به 5 ولت ( باتریم ولتاژش حداکثر 12 ولت هستش که ممکنه در طول استفاده از باتری ولتاژش افت هم بکنه )؛ میبینید وقتی که ولتاژ باتری از 12 ولت بیشتر میشه دیود زنر اجازه نمیده که ولتاژ دوسرش از 5 ولت بیشتر بشه ولی وقتی ولتاژ باتری از 12 کمتر میشه ( در نتیجه ولتاژ خروجی تقسیم ولتاژ من هم از 5 ولت کمتر میشه )، ولتاژ دو سر دیود زنر هم کمتر میشه ( چون کلا دیود زنر در مد تثبیت ولتاژ کارش اینه که نزاره ولتاژ 2 سرش از مقدار خاصی "بیشتر" بشه ولی با کمتر شدن ولتاژ دوسرش مشکلی نداره. )
چقدر پیچوندم داستانو، امیدوارم خوب منظورمو تونسته باشم برسونم
لینک مفید : تثبیت ولتاژ با دیود زنر
نحوه سوزوندن دیود زنر 
برا اینکار دیود زنر رو به منبع تغذیه وصل کنید ( مثلا اگه دیود زنر شما 5.1 ولت هستش، ولتاژ منبع تغذیه رو مثلا روی 10 به بالا تنظیم کنید ) و از مقاومت هم استفاده نکنید تا جریان زیادی از دیود بگذره، اینطوری دیود میسوزنه و با یه تست بیزر ( با مولتی متر ) متوجه میشید که دیود زنر ما اتصال کوتاه شده.
آموزش تست کردن دیود زنر ( خواندن ولتاژ دیود زنر - آموزش خواندن مقدار دیود زنر )
مولتیمتر رو بزارید رو حالت تست ولتاژ و مدار رو به صورت زیر ببنید :
توجه : پایه سمت راستی دیود زنر به gnd و پایه سمت چپی مقاومت به vcc وصل میشه.
البته ولتاژ زنر رو خود دیود زنر هم نوشته شده ولی این مورد برا کسایی که چشمشون ضعیفه یا متن روی دیود زنر رو نمیتونن ببینن میتونه مفید باشه.
کاربرد دیود
۱) بریج دیود (پل دیودی)
این قطعه از۴ دیود تشکیل شده است و درمدارات تغذیه برای یکسونمودن برق متناوب استفاده بسیار گسترده ای دارد، بریج دیود با ولتاژ و آمپرهای گوناگـون وجود دارد ضمن اینکه اشکال متنوّع نیز از این قطعه به چشم می خورد، بریج دارای ۲ پایه ورودی برق متناوب است و دوپایه دیگر + و - خروجی برق DC (ثابت یا خطی) است
آموزش عملی کار با دیود در نرم افزار پروتئوس
میتونید از مطالب زیر استفاده کنید :
پروژه های آشنایی بیشتر با قطعات_دیود
مـــــــــــــــنـــــــــــــــــــابــــــــــــــــــع
www.electrode.blogfa.com
www.electoronic.blogfa.com
www.iran-eng.com
مهمان
سوال
اگر دیود در مدار قرار گیرد و بعد آن مقاومت وجود داشته عدد دیود را با مقاومت جمع می کنند؟؟
مهمان
سلام داش مهدی کارت درسته حرف نداری
فقط یه سوال من چند تا باطری لیتیومی دارم که سری میشه جمعش میشه تقریبا 16 ولت با یه آداپتور 20 ولت شارژر لب تابی چه جوری میتونم شارزش کنم ؟ با مقاومت که میزنم مقاومت ها داغ میکنه میسوزه با دیو میشه کاری کرد
مهمان
سلام مهدی جان خیلی ببخشید وقتتو می گیرم ولی می خواستم بپرسم علت متفاوت بودن پایه های دیود نوردهنده چیست ؟ با تشکر
نویسنده این مطلب
سلام-دیود نوری یا LED یه پایه + و یه – داره؛ مث بقیه دیود ها؛ که خب میای این LED رو تو مدار طوری قرار میدی که پایه مثبت سمت تغذیه و پایه – سمت زمین ( GND مدار ) باشه تا LED بتونه روشن بشه.
تقریبا اکثر قطعه ها اینطور هستن – ولی خب بعضیا هم اینطور نیستن و نحوه گزاشتنشون تو مدار مهم نی – مث مقاومت – خازن عدسی و …
مهمان
خیلی ممنون
مهمان
ممنون بابت توضیحی که داده خیلی خلاصه و مفید بود دمت گرم

مهمان
مهمان
مرسی ولی ای کاش بیشتر در مورد کاربر دیود توضیح میدادین

مهمان
سپاس تازه فهمیدم دیود چیه
مهمان
سپاس
مهمان
مطالب وبلاگ ما رو هم نگاه کنید مطمئنا خوشتون میاد.تشکر

http://www.barghhh.blogfa.com
مهمان
خیلی ممنون
خیلی حال کردم با توضیحاتت
مهمان
الی الی دست درد نکنه انسان به تو گویند
مهمان
مهمان
اره گناه میشه نظر بدم
مهمان
خدا قوت
خیلی خوبه ،اموزندست
مهمان
آخی… بلخره یه مطلب خوب پیدا کردم
مرسی
نویسنده این مطلب
مهمان
سلام
دمتون گرم
عالی بود
مهمان
واقعا عالی بود.دستت درد نکنه..خصوصا اینکه همه چیز ساده و روان گفنه شده
مهمان
یه پروژه کوچولو راجب نحوه دریافت و ارسال دیود های کنترل تلویزیون با Avr زحمت میکشی بزاری ما هم یاد بگیریمش؟
نویسنده این مطلب
دیود های کنترل تلویزیون؟؟؟
منظورت همین فرستنده گیرنده مادون قرمزشون هستش؟
مهمان
Elmi
مهمان
دستت درد نکنه.به دردم خورد